Problemen in Nijkerk

De Nijkerkse schaakclub bestond op 5 maart precies 100 jaar. Dat hebben ze op 8 maart gevierd met een simultaan van Hans Böhm en een receptie. Ik had mijn stadgenoten best met een bezoek willen vereren, maar helaas was er op die dag KNSB-competitie.

Gelukkig kon er wel een afvaardiging van het bestuur heen om de gelukwensen over te brengen. Twee van de drie op de foto kennen we wel, helemaal rechts staat de voorzitter van Nijkerk, Thomas Meij. (foto van de https://nijkerkseschaakclub.nl/ geleend)

In het kader van de festiviteiten organiseert Nijkerk op 10 mei een toernooi. Leuk! Maar nee hoor, ook dan is het weer KNSB-competitie en nog wel de kampioenswedstrijd tegen Paul Keres 3. Nu ja, als PK3 zich zaterdag verslikt in OZU en wij winnen van Moira Domtoren is de titelstrijd beslist, dan zou ik heel misschien nog… maar het zal wel niet.

Maar gelukkig! Er was toch nog een kans voor mij om de jubilaris te bezoeken. Er was op maandag 31 maart namelijk een Oploswedstrijd. Jaja, de Nijkerkers zijn behoorlijk geïnfecteerd door het door Wim Velker in de regio verspreide oplosvirus en dus nodigden ze Wim uit om zo’n wedstrijd te organiseren. Met het verzoek om niet al te moeilijke opgaven, want de Nijkerkers vinden dat oplossen dan wel leuk, maar stevig punten scoren was er nog niet bij. Wim Velker gaf gehoor aan het verzoek, bovendien werden prijzenpakkers als Wouter van Rijn, Theo Jurrius en Gert Reichardt niet uitgenodigd en ziedaar… dat was mijn kans om eens zo’n toernooitje te winnen. Alleen Alfred Gaasbeek uit Ede (aanstaande zaterdag in atletiekpak te bewonderen bij “de halve van Nijkerk”) is nog wel een gevaarlijke klant. Da’s een ervaren oplosser.

Traditioneel bestond het toernooi weer uit negen opgaven waarvoor twee uur bedenktijd was. En inderdaad, ze waren niet al te moeilijk. Binnen een uur loste ik er acht op. Maar die negende… Er is er altijd wel eentje waar je je suf over piekert en dat was deze keer die negende…

Wit geeft mat in drie (Gustaf Faleby, Tidskrift för Schack 1951)

Mijn eerste indruk was: makkie! Maar dat viel tegen. Jazeker, als zwart met zijn paard op b3 zou nemen zou wit winnen met Pxe6 omdat zwart dan weer zijn paard moet spelen en wit dan Pc5 mat kan geven. Alleen is zwart natuurlijk niet gedwongen die toren te slaan. Hij kan dat vervelende e-pionnetje nog bewegen. Toch maar serieus in de denktank dan.

Hoe pak ik zoiets aan? Welnu, eerst de flauwekul elimineren. Als wit zijn paard speelt doet zwart Kxb3. Dat gaat hem niet worden. Als wit met zijn koning speelt draagt hij op geen enkele manier bij aan een mat in drie, dus die koning blijft mooi op d7. De toren van b3 dan! Een schaakje op a3 is leuk, maar helaas is het na bxa3 2.b3 geen mat omdat die knol op a1 dat verhindert. Die toren naar rechts dan? Tja, dan volgt altijd 1…e5 en hoe dan verder? En bovendien is er altijd maar één oplossing en het zou toch niet uit moeten maken of die toren naar f3, g3 of h3 zou gaan. Allemaal hetzelfde effect, dus een zet met die toren kan het ook niet zijn.

Tot zover de flauwekul, het moet dus wel beginnen met een zet met de toren van b7 en jawel, ik vond na enkele minuten het geniale 1.Tc7! Als zwart dan weer dat vervelende pionzetje 1…e5 doet volgt mooi 2.Ta3+! bxa3 3.Tc4 mat! En als zwart 1…Pxb3 doet speelt wit, analoog aan wat ik twee alinea’s geleden schreef, 2.Pxe6 en het is mat op de volgende zet. Tevreden vulde ik deze oplossing in en deed mijn leesbril in de koker. En toen, ik was al bijna opgestaan, ontdekte ik ineens dat die tweede variant heel niet wint. Wit heeft immers veld b5 niet meer onder controle!

Bril weer uit de koker en denken weer. Maar Tb5, Tb6 en Tb8 doen toch ook niks? Was een van de tot flauwekul bestempelde mogelijkheden dan toch geen flauwekul? Denken, denken, denken. Ik snapte er geen snars van. En o jee, Gaasbeek staat op! Hij heeft hem zeker gevonden natuurlijk. Shit! Een uitgelezen kans om eens een oplostoernooi te winnen naar de knoppen!

En ik bleef denken. “Nog vijftien minuten!” orakelde Velker. Aahh! Zal ik mijn blad dan maar inleveren? 8 goed en niet de volle twee uur gebruiken kan een ereplaats opleveren. Maar nee, we zoeken verder. Oeps! Van al dat gewiebel op mijn stoel was mijn portemonnee uit mijn broekzak gevallen. Ik had dat ding heel niet nodig, want de Heineken 0.0 en overige non-alcoholica waren gratis deze avond. Maar toch oprapen natuurlijk. Ik zat echter op een stoel met zo’n stang als leuning en toen ik daaroverheen leunde… auw! Mijn rib! Maar die pijnscheut maakte iets in mij wakker…

Met een van pijn vertrokken gezicht zag ik ineens dat het eerder verworpen 1.Tb6 toch winnend was! Het heeft drie kwartier geduurd, maar daar zag ik eindelijk dat die zet 2.T3xb4+ gevolgd door 3.Txa6 mat dreigt. En op 1…Pc2 volgt 2.Ta3+! en op 1… Pxb3 het reeds welbekende 2.Pxe6!

Snel mijn foute antwoord doorgestreept en het goede ingevuld en op naar het zaaltje waar de mensen stonden die al klaar waren. En wat bleek? Ze hadden er een fout! De scherprechter was een probleem waarvan ik best vlot de goede oplossing vond…

Wit aan zet. Mat in twee! (Marjan Kovacevic, The Problemist 2011)

Mijn eerste idee bleek meteen het juiste. Ik vermoedde dat het de bedoeling was om met Pb5 mat te geven, alleen is dat niet meteen mat omdat de toren op c5 dan geslagen kan worden. Ik vermoedde dus dat de eerste zet er eentje moest zijn die die toren extra dekking geeft en al snel vond ik Df8! En dat is inderdaad de oplossing. Maar Gaasbeek en nog een paar vonden hem niet. Ik hoorde wel iets mompelen over 1.Lf8, maar dan doet zwart Dxb2 en dan is 2.Pb5 geen mat. En na mijn 1.Df8 Dxb2 is het 2.Le3 mat!

Zo werd ik de enige die de volle 45 punten binnensleepte.

Kijk eens wat ik allemaal heb gewonnen! Nu ja, dat boekie van Böhm gaf ik meteen weer terug, want dat had ik al…

Nijkerkse Schaakclub gefeliciteerd en op naar de 200!