Hendrik ziet Abraham… 

29 juni 1973. Een weinig enerverende dag. Op Wikipedia kan ik niets bijzonders vinden, of u moet opgewonden raken van de geboorte van George Hincapie, maar dat zal wel niet. Bobby Fischer was al zowat een jaar wereldkampioen, maar die heeft sinds het behalen van de titel geen partij meer geschaakt. En in Bunschoten, op Dorpsstraat 103, werd Hendrik Rutger Vedder geboren, onder schakers beter bekend als Henk. Jeugdschaakkampioen van Nederland in 1993. Vandaag 50 jaar jong! 

Ik heb hem wel eens geprobeerd aan te sporen tot het schrijven van een boek, zoals ik dat drie jaar geleden gedaan heb. “Hendrikoms Spektakelstukken!” Maar nee hoor, niets van dat alles. Terwijl hij toch aardig schrijven kan, want onlangs las ik nog eens En Passant archief: Henk en Richard Vedder in Echternacher Open (verslag) (schaakclubenpassant.nl) terug en dat is toch best leuk leesvoer. Maar nee… 

Het zou een schitterend boek geworden zijn, want hij heeft in al die jaren een behoorlijk oeuvre opgebouwd. Als jochie van zes bij zijn debuut in En Passants jeugdcompetitie won hij van Evert van de Groep. Er zouden vele overwinningen volgen. Prachtige ook! Ik denk aan de Parel van Calicut, ik denk aan die tegen Joris Brenninkmeijer, eindigend met zwarte pionnen op f2 en e2. Een van de vele winstpartijen met zijn in die tijd geliefde Schara-Hennig-gambiet. 

Ik doe in dit stuk een kleine bloemlezing. Een heel kleine hoor, want ik weet ook niet alles. Ik baseer me allereerst op een top 3 van fragmenten waarover ik Henk het vaakst heb horen opscheppen. 

Nummer drie: 54…Dd5!! 

Uit de partij Christian Jepson – Henk Vedder, Hallsberg 1993. Als nationale juniorentopper kreeg Henk regelmatig uitnodigingen voor buitenlandse toernooien. Zo ook rond de jaarwisseling 1992/1993 toen hij, alle kosten werden vergoed, naar het Zweedse Hallsberg mocht. Iemand een kool stoven in het eindspel, daar was hij een kei in. Er volgt straks nog een voorbeeld. Bovenstaand eindspel is totaal remise, behalve als zwart 54…Dd5!! Speelt. Dan is wit in een vreselijke zetdwang. Hij kan niet anders dan dames ruilen. Zwart slaat terug met de e-pion en heeft een gewonnen pionneneindspel. 

Nummer 2: 48…Td3!! 

Uit de partij Herman Grooten – Henk Vedder, KNSB-competitiewedstrijd Stukkenjagers – En Passant, gespeeld op 24 november 2012. Wederom uit de categorie kool stoven in het eindspel, maar deze is iets moeilijker dan die tegen Jepson. Vandaar waarschijnlijk dat ik Henk hier vaker over heb horen opscheppen. Zwart staat iets beter met zijn pion meer, maar de positie van zijn paard op a4 is allerminst stevig. Zwart zou dat paard kunnen redden met 48…a2 49.Ta3 Pc3+, maar dan is winst in de partij niet gegarandeerd. Henk vond echter het geniale 48…Td3!! Klaar uit, ga de varianten zelf maar uitpluizen. 

Nummer 1: 20.Pd5!! 

Uit de partij Henk Vedder – Taco Vrenegoor. Misschien niet de meest moeilijke combinatie uit Henks loopbaan, maar wel een heel dierbare. Het gebeurde in het Bataviatoernooi in hartje Amsterdam in februari 2009 en toevallig hadden pa en ik besloten die dag bij Henk te gaan kijken. Hij speelde in de vierde ronde tegen Taco Vrenegoor en in de diagramstelling kwam hij met het schitterende 20.Pd5!! Qua opschepperij kon het in de dagen daarna nergens anders over gaan. “Eigenlijk moet je dan, zoals een voetballer na een doelpunt, je shirt omhoog doen en dat daaronder dan een ander shirt verschijnt met 20.Pd5!! erop gedrukt.” Of iets dergelijks, aldus Henk. 

Pa ging eigenlijk nooit schaken kijken als het niet in het eigen denksportcentrum was, maar hoe mooi was het dat hij juist van deze dreun getuige kon zijn. Als de zet eenmaal op het bord staat zie je alle puzzelstukjes in elkaar vallen. Er dreigt Pe7+ met damewinst, er dreigt loperruil op g7 gevolgd door Dh6. Maar eerst moet je er maar opkomen! De partij ging door met 20… exd4 21.Lxg7 Pxe4 22.Dh6 f6 23.Dxh7 Kf7 24.Lh6+ en zwart gaf het op. 

Memorabele partijen 

Tot zover wat fragmenten, maar ik wil u toch ook twee memorabele partijen niet onthouden. De eerste werd gespeeld in Wijk aan Zee in 1997 tegen Xie Jun, die op dat moment net onttroond was als wereldkampioen bij de vrouwen. Een titel die ze overigens in 1999 heroverde. Ze kreeg een zeldzaam pak slaag… 

Deze hommage aan mijn jarige broer kan niet compleet zijn zonder zijn belangrijkste bijdrage aan de openingstheorie, door Tim Krabbé in dit artikel in het AD Het Vedderoffer (xs4all.nl) omgedoopt tot Het Vedderoffer. Ik vond dat (en dat vind ik nog steeds) Henk hiermee tekort is gedaan. Alsof ik ook maar enigszins betrokken ben geweest bij de totstandkoming van dit geweldige openingsidee. Niets is minder waar. Henk bedacht het offer achter het bord tijdens het weekendtoernooi van BSG in 1992. Ik heb het enkel afgekeken en kreeg het pas in Oktober 2005 voor het eerst zelf op het bord. Omdat Henk het tegelijkertijd ook op het bord kreeg, maar hij in Hilversum en ik in Winterswijk, werd het uniek genoeg bevonden voor de zaterdagrubriek van Krabbé. Ik heb het ooit aan Viktor Kortchnoi laten zien en Kortchnoi, niet bekend om scheutigheid met complimenten, kon een glimlach niet onderdrukken na het zien van 13.Lg2. Het is dan ook echt, zoals Krabbé ook zegt, een grappig zetje. 

Extra bijzonder aan het Vedderoffer is dat in 2017 onze landgenoot Benjamin Bok er nog het slachtoffer van is geworden. Dankzij het Vedderoffer werd hij uitgeschakeld voor de Worldcup door Vladislav Artemiev. 

De partij tegen Marc Irwin heb ik helaas niet compleet. Ik eindig waar Krabbé eindigde… 

Op de foto Henk op de trappen van de Abdij van Echternach, kort na zijn laatste overwinning als 49-jarige.

Henkie, ik wens je nog vele mooie jaren en nog vele mooie partijen!